پژوهش نیز مانند سایر رفتارهای نوع انسانی در اصل و ماهیت خود یک رفتار قلمداد می‌شود که می‌توان آن را بر اساس جندین معیار و ملاک غیراخلاقی یا اخلاقی تلقی نمود. این ملاکها و و معیارها اصولاً از طرف ادیتورها و پژوهشگران ارشد و صاحبان انتشارات وضع می‌شود که به اصطلاح سره را از ناسره تشخیص می‌دهد. مطلب زیر اقتباسی از مصاحبه یک پژوهشگر با تعدادی چند از معروفترین ادیتورهای مجلات معتبر دنیا در مورد ۵ عمل غیراخلاقی در پژوهش که ادیتورهای مجله از آنها نفرت دارند می باشد. ادیتورها در این مطلب به ذکر مواردی می‌پردازند که در پژوهش‌ها از روبرو شدن با آنها مقاله ارسال شده را بدون هیچ چون و چرایی رد می‌کنند. با وب سایت چاپ مقاله اوج دانش همراه باشید.

۵ عمل غیراخلاقی در پژوهش که ادیتورهای مجله از آنها نفرت دارند

۱- مولفین و پژوهشگران اغلب مقاله خود را در آن واحد به بیش از یک مجله ارسال می‌کنند. آنها باید این مساله را در نظر بگیرند که در بیشتر اوقات داوران چند مجله مشترک هستند و ارسال به بیش از یک مجله در آن واحد به سادگی از سوی داوران و ادیتورها می‌تواند کشف شود. به این خاطر با مرتکب شدن به چنین رفتاری نام مولفین معمولاً در لیست سیاه مجلات قرار می‌گیرد و به راحتی نمی‌توانند در آینده مقالات خود را چاپ کنند.

۲- سرقت علمی تنها به این مفهوم نیست که در مقاله خود، نتایج پژوهشگران دیگر را بدون ذکر رفرنس ارایه کنیم بلکه  اگر نویسنده سعی کند در نگارش مقاله کنونی از مقالات قبلی خود به صورت ناشیانه استفاده نماید نیز سرقت علمی تلقی می‌شود. این کار با مفهوم خود ارجاعی است و مولفین برای اینکه ضریب استناد مقالات خود را بالاتر ببرند گاهاً به صورت ناشیانه و حتی بدون هیچ گونه ارتباط منطقی بین رفرنس و موضوع کنونی مورد بررسی، به مقالات گذشته خود ارجاع می‌دهند. در نظر داشته باشید که ادیتورها کاملاً این موارد را چک می‌کنند و بسیار حساس هستند.

۳- ادیتورها با انواع مختلفی از نویسندگان روبرو هستند. بعضی از پژوهشگران اسامی بر روی مقاله به عنوان نویسنده ذکر می‌کنند که آنها هیچ نقشی در نوشتن مقاله نداشته‌اند یا اینکه اسامی که باید ذکر می‌شد بر روی مقاله به هر دلیلی ذکر نشده است. ذکر نام فردی که در طول انجام مقاله فعالیت خاصی نکرده است به خودی خود مشکلی ندارد. اما، گاهاً مولفین بدون کسب اجازه از فردی اقدام به ذکر نام وی به عنوان مولف می‌کنند تا بلکه شهرت و آوازه او بتواند امتیازی مثبت در فرآیند پذیزش و چاپ مقاله داشته باشد. برعکس، فردی که در فرآیند نگارش مقاله کمک کرده است اما اسم وی در میان مولفین درج نشده است. در صورتی که شکایتی از این افراد به دفتر مجله ارسال شود، ایدتورها به صورت جدی این مساله را پیگیری خواهند نمود و تاثیر بسیار منفی در فرآیند پذیرش و چاپ خواهد داشت.

۴- در عرصۀ علم و پژوهش امکان بروز تضاد منافع وجود دارد. ممکن است نتایج پژوهش‌های یک پژوهشگر به‌گونه‌ای باشد که به وی سود اقتصادی برساند. اگر نویسنده دارای جایگاه یا شرایط خاصی باشد که این جایگاه یا شرایط با پژوهش و نتایج آن رابطه‌ داشته باشد، این رابطه باید کاملاً شفاف‌سازی شود تا مخاطبان تصمیم‌گیری دقیق‌تری دربارۀ پژوهش و نتایج آن داشته باشند. مهم‌ترین کارکرد بخش تضاد منافع (که از آن در فارسی با عنوان تضاد علائق یا برخورد منافع هم یاد می‌شود) دقیقاً اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازیِ همین رابطۀ خاص نویسنده با پژوهش و نتایج آن است. محتوای تضاد منافع همیشه مربوط به مسائل اقتصادی نیست. اگر مقاله‌ای همراه با نام نویسندگانش برای یک داور ارسال شد و نویسندگان از همکاران و آشنایان داور باشند، در این صورت وظیفۀ داور است که این را به اطلاع دفتر مجله برساند. در مواردی ممکن است برحسب اتفاق مقاله‌ای از دانشجوی داور به صورت بدون نام برای او ارسال شود و داور با خواندن محتوا متوجه این مطلب شود، در چنین مواردی داور باید این را به اطلاع سردبیر و دفتر مجله برساند. البته این افشای حقیقت به این معنا نیست که داور به‌طور حتم مرتکب تضاد منافع می‌شود و داوری‌اش فاقد صلاحیت و دقت لازم است بلکه اخلاق حکم می‌کند که سردبیر و دفتر مجله از این قضیه باخبر باشد. بنابراین، رعایت این اصول و نگارش تضاد منافع و شفافیت و صراحت در آن از اصول اساسی مقاله برای ادیتورهاست.

۵- نگارش سالامی یا حجم دهنده نیز یکی از موارد بسیار حساس ببرای ادیتورهاست. ادیتورها با مشاهده چنین نگارش‌هایی دیدگاه بسیار منفی نسبت به مقاله می‌گیرند. برای آشنایی با مفاهیم نگارش سالامی و یا حجم دهنده می‌توانید این مطلب را مشاهده کنید (انتشار سالامی و انتشار حجم دهنده چه مفهومی دارند؟)

داده عینی مهمترین بخش جنبه اطلاعات در روش پژوهشی علمی است. به دست آوردن و تحلیل این داده‌ها باید از طریق مکانیسم‌های منطقی و قابل اعتباری باشد که به دست آمدن نتایج قابل اعتماد باشد. روش پژوهش علمی بر دانستن و کاوریدن در یک حوزه، و پایبندی به قوانین و ساختار خاص مبتنی است. روش علمی بهترین روشی است که می‌تواند به نوع بشر اطلاعات بدون سوگیری و تقریباً دقیقی دهد. در اینجا قصد بررسی ده ویژگی بسیار مهم و برجسته روش پژوهش علمی را داریم. با وب سایت چاپ مقاله اوج دانش همراه باشید.

+ چرا از فرمت MLA و APA در نوشته‌های‌مان استفاده کنیم؟

ده ویژگی بسیار مهم و برجسته روش پژوهش علمی

۱- سیستماتیک بودن.

سیستماتیک بودن روش علمی لازمه دقیق بودن و حساس بودن است. روش علمی یک مشاهده تصادفی نیست بلکه طرحی هدفمند و باساختار است. لازمه سیستماتیک بودن آن است که روش انجام باید استاندارد باشد، همیشه شامل فعالیت و اقدامی دقیق و مشخص باشد تا اینکه نتایج معتبری به دست دهد و در صورتی که فرد دیگر بخواهد با همین روش اقدام نماید، نتایج مشابهی را کسب کند.

۲- قابلیت کنترل

پژوهش علمی باید شانس و تصادف را برنتابد، و فرآیند آن باید از طریق مکانیسم‌های مختلفی که اجازه می‌دهند تا نتایج دقیقی به دست آورد کنترل شود. شانس و تصادف جایی در روش علمی ندارد: تمامی فعالیت‌ها و مشاهدات بر طبق ملاک‌های پژوهش و هدف پژوهش باید کنترل شده باشند.

۳- تجربی بودن

نتایج روش علمی باید با واقعیتها سروکار داشته باشد که با هدف پژوهش در ارتباطند. منظور دقیق از تجربی بودن آن است که روش علمی باید موضوعاتی را مدنظر قرار دهد که به عنوان واقعیت قابل شناسایی و اندازه‌گیری باشند. مثلاً در یک پژوهش آزمایشی فرضیاتی مطرح می‌شوند که حاوی متغیرهایی هستند که در آن روش اندازه‌گیری به صورت دقیق مطرح شده است. اگر فرضیه دارای متغیری باشد که نتوانیم آن را اندازه گیری کنیم، روش علمی خدشه دار شده و نتایج پژوهش قابل اتکا نخواهند بود.

۴- منطقی بودن

علم به صورت عموم با منطقی بودن مشخص می‌شود. در پژوهشهای علمی باید تاکید بر منطقی بودن هدف تاکید نمود. ویژگی تجربی بودن روش علمی ضروری می‌تماید تا روش علمی بر اساس حقایق و واقعی و قابل تصدیق باشد و از پژوهشگر بخواهد تا با نگرشی انتقادی و بدون توجه به سوگیری‌های دهنی یا قضاوتهای شخصی اقدام نماید.

۵- قابلیت تکرارپذیری

یافته‌های محقق شده از یک پژوهش علمی باید بگونه‌ای باشد که اگر کسی تحت همان شرایط، پژوهش را تکرار کند، به نتیجه مشابه دست یابد. با در دست داشتن ماهیت سیستماتیک روش علمی، میتوان گفت که چنین روشی قابلیت تایید و تصدیق را دارد. گزاره داشتن کنترل بر روی متغیرهای موجود در پژوهش، این اجازه را به ما می دهد که نتایج یک پژوهش را در همان شرایط و یک زمان و مکان دیگر بتوانیم تکرار کنیم.

۶- لحاظ کردن مسائل روزمره

در پژوهش علمی، فرضیات هسته اصلی پژوهش را تشکیل می‌دهند و باید به مسایل و موقعیت‌هایی توجه کنند که به صورت روزمره بر زندگی تاثیر می‌گذارند. امید است که پژوهش علمی مشکلاتی را حل کند که متعلق به گروه و دستجات مختلفی از مردم باشند. با مشاهده انتقادی این مسائل و با اعمال یک بررسی عینی، می‌توان مشکلات روزمره افراد را بررسی کرده و راه‌حل‌های عملیاتی را برای آنها اتخاذ نمود.

۷- عینی بودن

در یک روش علمی هدف پژوهشگر این نیست تا به دنبال تایید تصویر ذهنی خود باشد. وی خود را در معرض واقعیت‌ها قرار می‌دهد تا از طریق شفاف‌ترین روش ممکنه، به کشف آنها نایل آید.

داده‌هایی که از یک روش علمی به دست می‌آیند باید جامع باشند و صرفاً متعلق به گروه خاصی نباشند.

۸- موقتی بودن

علم همیشه در حال رشد است. پژوهش علمی یک فرآیند موقتی است زیرا باید به پژوهش‌های آتی گشوده باشد و از نتایج پژوهش‌های آتی نیز خود را تغذیه نماید. چنین امری بخش جدایی ناپذیر روش علمی است. بنابراین، یک پژوهش علمی باید قابلیت نقد پذیری را داشته باشد و اگر پژوهش‌های آتی نتایج متضادی ارایه دهند، قابلیت اصلاح را داشته باشد.

۹- بدیع بودن (Original)

اینکه پژوهشی درباره حقایق اثبات شده انجام دهیم هیچ معنا و مفهومی نخواهد داشت. پژوهش علمی باید به جنبه‌های جدید و مشکلات نو تکیه کند تا اینکه نتایج آن بتواند دردی را دوا و مشکلی را حل کند. اگر پزوهشی بر اساس پژوهش‌های موجود باشد، می‌بایست به جنبه‌هایی تاکید کند که در پژوهش‌های دیگر به آنها اشاره نشده است یا اینکه به صورت چالش برانگیزی نتایج آنها را رد کند.

۱۰- بر اساس نظم و نظام باشد.

لازم است تا پژوهش علمی برنامه ریزی و طرحی دقیق را داشته باشد تا بتواند نتایج دقیقی را حاصل کند. این طرح باید دارای نظم خاصی باشد. فرآیند پژوهش و کاوش باید بر اساس یک ساختار نظامند باشد تا بتواند نتایجی قابل اتکا، و دقیق را ارایه دهد. در هر مرحله از پژوهش، هر بخش از برنامه باید دقیقاً اجرا شود و امور کنونی به زمان بعد موکول نشود.

به محض ارسال مقاله به مجله، مقاله مورد بررسی اولیه سطحی قرار می‌گیرد که عمدتاً این کار توسط ادیتور مجله یا هیئت تحریریه صورت می‌گیرد. در این مرحله، ادیتور به نویسنده یا نویسندگان مجله (معمولاً نویسنده مسئول) پاسخی را بر اساس مقاله ارسال شده ارایه می‌دهد. در این مطلب قصد داریم به پاسخ های احتمالی ادیتور مجله به مقاله و بررسی انواع آن بپردازیم. بسیاری از پژوهشگران منظور دقیق از پاسخ‌های ادیتور نسبت به مقاله خود را متوجه نمی‌شوند که در این مقاله سعی نموده‌ایم انواع پاسخ‌های ادیتور را ذکر نموده و منظور از آنها را تشریح کنیم. با وب سایت چاپ مقاله اوج دانش همراه باشید.

پاسخ های احتمالی ادیتور مجله به مقاله و بررسی انواع آن

۱- برگشت مقاله بدون داوری “Return without review”. اگر ادیتور مجله پی ببرد که مقاله با اسکوپ مجله متناسب نیست یا اینکه مقاله ارسالی کمترین حد استانداردهای مورد انتظار را برای مجله ندارد، بعد از بررسی سطحی اولیه آن را به خود مولف برمی‌گرداند بدون اینکه مقاله را به داوری ارسال کند. یک مقاله اگر دارای مشکلاتی مانند مشکلات گرامری در نگارش، عدم رعایت لغات اختصاصی، و موارد مشابه باشد، مقاله سریعاً به مولف بازگردانده می‌شود. حال مولف دو راهکار دارد: در صورتی که مقاله در اسکوپ مجله نباشد (طبق نظر اعلام شده ادیتور) حتما بایست مقاله را به مجله دیگر ارسال نماید زیرا احتمال چاپ در مجله کنونی صفر است. در حالت دوم اگر ادیتور مشکلات مربوط به گرامری و نگارشی را مدنظر قرار داده که می‌تواند مقاله را ادیت حرفه‌ای نموده و دوباره به همان مجله یا مجله دیگر ارسال نماید.

۲- توصیه برای ارسال به مجله دیگر “Recommend transfer to another journal”. ادیتور ممکن است احساس کند که مقاله مناسب مجله او نیست و توصیه کند که مقاله را به مجله دیگری ارسال کنید. بسیاری از انتشارات، مجلات مختلفی دارند. این احتمال نیز وجود دارد که ادیتور به نویسندگان مقاله توصیه کند که مقاله را به یک مجله دیگر که جزو انتشارات خود آنهاست ارسال کند. در این حال، نویسندگان باید موافق این انتقال باشند و در صورت موافقت، ادیتور خود مقاله را به مجله‌ دیگر انتشاراتشان ارسال می‌کند (برخی از انتشارات، دارای چندین مجله هستند که هیئت تحریریه واحدی نیز دارند و مجلات با آرم و نماد همان انتشارات چاپ و تکثیر می‌شود).

۳- ارسال مقاله به گروه داوری “Send the manuscript for peer review”. اگر بعد از بررسی اولیه، ادیتور مجله  احساس کند که مقاله با اسکوپ مجله تناسب دارد و دارای حداقل استاندارهای آن مجله نیز هست، آنگاه تصمیم می‌گیرد که مقاله را به هیئت داوران ارسال کند. بنابراین، پیام Send the manuscript for peer review به منزله این است که اولاً مقاله شما دارای حداقل استانداردهای آن مجله می‌باشد و ثانیاً اینکه متناسب با اسکوپ مجله ارسالی نیز هست.

بعد از ارسال مقاله به داور یا داوران، ادیتور مجله احتمالاً به تنهایی یا با همکاری و مشورت هیئت تحریریه مجله، نظرات داوران را بررسی نموده و تصمیم نهایی را برای مقاله ارسال شده اتخاذ می‌کنند. احتمال دارد نظرات داوران با یکدیگر متعارض باشد؛ و یا اینکه نتواند نظر هیئت تحریریه را جلب کند. در نهایت، این ادیتور مجله و هیئت تحریریه است که تصمیم به پذیرش مقاله و یا رد یک مقاله می‌گیرند. پاسخ‌هایی که ادیتور مجله بعد از انجام داوری به مولف یا مولفان مقاله ارسال می‌دارد معمولاً از یک شکل و فرم برخوردارند. در زیر به ذکر تیتر وار هریک از این پاسخها می‌پردازیم. افرادی که علاقمند به مطالعه بیشتر در باب هریک از پاسخ‌های ادیتور مجلات هستند می‌توانند به مطلب فرآیند داوری مقاله و چگونگی تصمیم گیری نهایی ادیتور رجوع کنند.

۱- پذیرش مقاله در حالت فعلی “Accept in its present form”. به این معنی که مقاله بدون اعمال هیچگونه اصلاحاتی مورد قبول مجله می‌باشد.

۲- پذیرش مقاله به شرط اعمال تغییرات اندک “Accept with minor revisions”. به این معنی که مجله تغییرات در سطح کمی را به مقاله مدنظر قرار داده که با انجام آن، چاپ مقاله حتمی است.

۳- پذیرش مقاله به شرط تغییرات گسترده “Accept with major revisions”. به این معنی که مجله تغییرات در سطح وسیعی را به مقاله مدنظر قرار داده و با انجام آن چاپ مقاله حتمی است.

۴- اصلاح و ارسال مجدد مقاله “Revise and resubmit”. به این معنی که مقاله به تغییر کلی احتیاج دارد، به شکلی که بعد از تغییر کلی مجدداً می‌بایست در فرآیند داوری قرار گیرد. گهگاهی، در این نوع تغییر، درصد بسیار بالایی از مقاله تغییر داده می‌شود.

۵- رد مقاله “Reject”. در این شکل، مقاله بدون هیچگونه شرط و پیش‌شرطی ریجکت یا رد می‌شود.

فرآیند تصمیم‌گیری مقاله فرآیندی پیچیده و طولانی است و مولفان معمولاً دیدگاه روشنی نسبت به مراحل آن ندارند. هرچند ژورنالهای مختلف احتمالاً سیستم‌های ارزیابی و بررسی مختلفی داشته باشند و معمولاً در پاسخ به مولفان مقاله از جملات و کلمات متفاوت‌تری استفاده کنند، اما جملات و کلماتی که به عنوان پاسخ ادیتور به مولفان مقاله در بالا ذکر شد معمولاً ادبیاتی رایج در بین مجلات است.

اگر شما در مورد پاسخ‌های ادیتور مجله به مقاله ارسالی‌تان سوال یا مشکلی داشته باشید می‌توانید با ما در میان بگذارید و از مشاوره تخصصی ما بهره‌مند شوید.